Tổng quan về Chương trình Đầu tư định cư Đức

Đức là một “cường quốc kinh tế” với quy mô GDP dẫn đầu EU, đi kèm hệ sinh thái công nghiệp – công nghệ vững chắc, môi trường chính trị ổn định và lực lượng lao động tay nghề cao. Điều này tạo nên mẫu số chung quan trọng: ổn định vĩ mô + chất lượng thể chế + năng lực nhân sự là ba biến số có tính quyết định đối với dòng vốn FDI và kế hoạch di cư chiến lược của doanh nhân/HNWI.

Song song, chất lượng sống là lợi thế “mềm” nhưng có sức nặng: môi trường an toàn, hệ phúc lợi toàn diện, y tế – giáo dục công lập chất lượng cao (miễn phí đến bậc đại học). Với gia đình nhiều thế hệ, đây là các quyền lợi khó thay thế ở cấp quốc gia.

Về triết lý chính sách, Đức không triển khai Golden Visa thụ động mà tuyển chọn doanh nhân, chuyên gia tay nghề cao và nhà sáng lập có thể tạo giá trị kinh tế – xã hội thực chất. Trọng tâm không phải “bạn đầu tư bao nhiêu tiền” mà là “doanh nghiệp bạn đóng góp gì cho nền kinh tế Đức”. Cách tiếp cận này tác động trực tiếp đến cấu trúc tiêu chí, quy trình và kỳ vọng hồ sơ.

Nhận định nhanh: Đối với nhà đầu tư Việt Nam có định hướng mở rộng hệ sinh thái kinh doanh sang EU, Đức mang lại “điểm cân bằng” giữa độ an toàn thể chế và tầm thị trường, đổi lại là yêu cầu tham gia vận hành cao và tiêu chuẩn hội nhập ngôn ngữ – văn hóa rõ rệt.

Từ góc nhìn nhà đầu tư/doanh nhân, hai lộ trình có tính chiến lược cao và được quy định trong luật là:

• Visa for Self-Employment (§21 AufenthG): Thị thực tự kinh doanh – nền tảng pháp lý cho phép người ngoài EU thành lập/mua/điều hành doanh nghiệp tại Đức.
• EU Blue Card (Blaue Karte EU): Thẻ Xanh EU – giấy phép cư trú cho lao động trình độ cao có hợp đồng lao động và đạt ngưỡng lương quy định.

Lưu ý quan trọng: Thông tin lan truyền về “đầu tư 350.000 EUR” để lấy cư trú là không chính thức và không phản ánh luật hiện hành; đây thường là cấu phần sản phẩm tư vấn tư nhân, không phải chương trình đầu tư thụ động do chính phủ ban hành. Nhà đầu tư cần bám theo khung pháp lý chính thức.

Visa for Self-Employment (Giấy phép cư trú cho hoạt động kinh doanh)

Bản chất & mục tiêu

Thị thực Tự kinh doanh cấp cho công dân ngoài EU nhằm thành lập doanh nghiệp mới, mua lại/tiếp quản doanh nghiệp hiện hữu hoặc hành nghề tự do (freelancer), với mục tiêu thúc đẩy hoạt động kinh tế, tạo việc làm, đa dạng hóa hệ sinh thái và khuyến khích khởi nghiệp. Cơ sở pháp lý trực tiếp là Điều 21 Luật Cư trú (Aufenthaltsgesetz – AufenthG).

Điều kiện tham gia – đương đơn chính

• Kinh nghiệm: Không phải điều kiện “cứng”, nhưng kinh nghiệm quản trị/lĩnh vực liên quan giúp tăng sức nặng thẩm định kế hoạch.
• Lý lịch tư pháp: Trong sạch, không tiền án nghiêm trọng.
• Tuổi & lương hưu: Từ 45 tuổi cần chứng minh adequate provision for old age (kế hoạch lương hưu đủ). (Khái niệm pháp lý nhằm đảm bảo không tạo gánh nặng an sinh).
• Ngôn ngữ: Không yêu cầu khi nộp thị thực; tuy nhiên B1 tiếng Đức là điều kiện để xin Niederlassungserlaubnis (Permanent Residence – Giấy phép định cư vĩnh viễn) về sau.

Thành viên gia đình

Vợ/chồng hợp pháp và con độc thân dưới 18 tuổi có thể đi kèm nếu chứng minh năng lực tài chính, chỗ ở phù hợp và bảo hiểm y tế đầy đủ; trong một số trường hợp, vợ/chồng có thể cần A1 tiếng Đức trước nhập cảnh.

Yêu cầu đầu tư & tài chính

• Không có mức tối thiểu cố định theo luật. Trọng tâm là tính bền vững và lợi ích kinh tế – nhu cầu vùng của dự án.
• Hình thức pháp lý ưa dùng: GmbH (Gesellschaft mit beschränkter Haftung) (Công ty TNHH Đức) yêu cầu Stammkapital (share capital – vốn điều lệ tối thiểu pháp định) 25.000 EUR; khi đăng ký nộp tối thiểu 12.500 EUR. Dù không phải tiêu chí di trú, đây là “mốc tham chiếu” thể hiện cam kết tài chính.
• Kế hoạch kinh doanh (Business Plan) – tài liệu quyết định:
  • Chứng minh economic interest (lợi ích kinh tế)/regional need (nhu cầu vùng).
  • Tác động tích cực: tạo việc làm, công nghệ, xuất khẩu…
  • Financing is secured (tài chính đảm bảo): vốn chủ hoặc cam kết tín dụng.
    Hồ sơ thường được cơ quan kinh tế địa phương (như IHK) thẩm định trước khi cơ quan ngoại kiều ra quyết định.

Quy trình – thời gian – chi phí (tổng quan vận hành)

• Giai đoạn ngoài Đức: Đặt lịch và nộp National Visa (Type D) tại cơ quan đại diện; hồ sơ được chuyển về Ausländerbehörde địa phương để thẩm định.
• Nhập cảnh & hoàn tất tại Đức: Anmeldung (đăng ký địa chỉ), mở tài khoản, công chứng – đăng ký doanh nghiệp, nộp Aufenthaltserlaubnis (Temporary Residence Permit – Giấy phép cư trú tạm thời).
• Khung thời gian phổ biến: Một số hồ sơ cần vài tháng do phụ thuộc lịch và mức độ phức tạp. (Tài liệu nhấn mạnh tính biến thiên do thẩm định địa phương và năng lực chuẩn bị hồ sơ).
• Chi phí nhà nước & nghiệp vụ: Lệ phí thị thực; phí công chứng/đăng ký khi lập GmbH, thường dao động đáng kể theo cấu trúc pháp lý và dịch vụ đi kèm.

Quyền lợi – nghĩa vụ – lộ trình PR/quốc tịch

• Aufenthaltserlaubnis ban đầu thường tối đa 3 năm; có thể gia hạn nếu doanh nghiệp vận hành đáp ứng tiêu chí.
• Residence requirement (nghĩa vụ cư trú thực tế) cao: đòi hỏi hiện diện và quản trị thực tại Đức; không phù hợp mô hình đầu tư thụ động.
• Gia đình: vợ/chồng được lao động không hạn chế; con học trường công miễn phí; cả nhà tiếp cận y tế – an sinh sau khi tham gia bảo hiểm bắt buộc; tự do đi lại Schengen ngắn hạn.
• PR (Niederlassungserlaubnis): sau 3 năm nếu doanh nghiệp hoạt động thành công và gia đình tự chủ tài chính.
• Quốc tịch Đức (theo luật mới từ 27/6/2024): tổng cư trú chuẩn 5 năm; có thể rút còn 3 năm khi hội nhập xuất sắc (ví dụ đạt C1 hoặc có đóng góp nổi bật). Yêu cầu cốt lõi: B1 tiếng Đức, bài kiểm tra kiến thức, tài chính ổn định, không tiền án; cho phép song tịch.

Với hồ sơ có “động cơ kinh doanh thật”, §21 phù hợp khi đương đơn sẵn sàng hiện diện tại Đức và có kế hoạch tạo giá trị rõ ràng – đặc biệt trong các lĩnh vực ưu tiên của chính sách (công nghệ cao, năng lượng tái tạo, y tế…).

EU Blue Card (Giấy phép cư trú cho nhân lực trình độ cao)

Bản chất & cách triển khai cho doanh nhân

Không phải chương trình đầu tư. Tuy nhiên, với hồ sơ có bằng cấp phù hợp, đương đơn có thể thành lập công ty tại Đức, ký hợp đồng lao động ở vị trí quản lý trong chính doanh nghiệp mình và trả mức lương đáp ứng ngưỡng EU Blue Card để đi theo lộ trình cư trú này – qua đó giảm thiểu tính chủ quan của thẩm định kế hoạch kinh doanh.

Điều kiện cốt lõi

• Degree requirement: Bằng đại học Đức hoặc bằng nước ngoài được công nhận tương đương.
• Employment contract: Hợp đồng/offer ràng buộc tại Đức.
• Salary thresholds (điều chỉnh hằng năm):
  • Ngành thông thường: 45.300 EUR (2024); ước tính 2025: ~48.300 EUR.
  • Ngành thiếu hụt (STEM, y tế, CNTT…): ~41.041,80 EUR (2024); ước tính 2025: ~43.760 EUR.

Quyền lợi – lộ trình PR/quốc tịch

• Giấy phép cư trú tối đa 4 năm hoặc theo thời hạn hợp đồng + 3 tháng.
• PR nhanh:
  • 27 tháng (nếu đạt B1 tiếng Đức);
  • 33 tháng (trường hợp tiêu chuẩn).
• Quốc tịch Đức: sau khi có PR và tích lũy tổng cư trú hợp pháp 5 năm (hoặc 3 năm khi hội nhập xuất sắc), đáp ứng ngôn ngữ, tài chính, bài kiểm tra.

Nếu hồ sơ có bằng đại học được công nhận, EU Blue Card là tuyến giảm rủi ro (vì tiêu chí lương – bằng cấp – hợp đồng rõ ràng) và rút ngắn thời gian đến PR so với §21.

So sánh nội bộ: Visa for Self-Employment vs. EU Blue Card

Các so sánh trên bắt nguồn trực tiếp từ phân tích chính thức trong tài liệu.

Hàm ý chiến lược

• Nếu rào cản lớn nhất của bạn là tính chủ quan khi thẩm định kế hoạch, hãy cân nhắc EU Blue Card (nếu đạt điều kiện) để “khóa” đường đến PR sớm, rồi mở rộng biên hoạt động kinh doanh.
• Nếu lợi thế của bạn là sản phẩm/giải pháp độc đáo có fit thị trường Đức, §21 mang lại biên tự do lớn hơn trong cấu trúc vận hành doanh nghiệp, đổi lại là yêu cầu hiện diện và năng lực quản trị địa phương.

So sánh quốc tế (định vị chiến lược)

Trong nhóm chương trình cạnh tranh, Đức (tự kinh doanh) khác biệt ở 3 điểm: không yêu cầu mức vốn tối thiểu cố định theo luật, yêu cầu tham gia cư trú – vận hành cao, và lộ trình quốc tịch hấp dẫn nhờ luật năm 2024 (5 năm + song tịch). So với Portugal Golden Visa (thụ động, cư trú ngắn), Canada Start-up Visa/PR trực tiếp, Australia 188 (điểm – nghĩa vụ phức tạp), Singapore GIP (ngưỡng vốn rất cao), vị thế Đức được định hình là “build-to-stay” thay vì “pay-to-stay”.

Điểm mạnh: chi phí “vào cuộc” thấp (so với chuẩn PR trực tiếp/GIP), thị trường EU lớn, luật quốc tịch mới tăng hấp dẫn hộ chiếu. Điểm yếu: cam kết hiện diện cao, rủi ro kinh doanh gắn liền rủi ro di trú, rào cản hành chính – ngôn ngữ. Cơ hội: các lĩnh vực ưu tiên (công nghệ xanh, số hóa, AI, y tế). Đe dọa: cạnh tranh từ lộ trình PR trực tiếp (ví dụ Canada SUV).

Khung cư trú ban đầu

• Visa for Self-Employment cho hoạt động tự doanh, gia hạn theo hiệu quả vận hành doanh nghiệp.
• Blue Card: Blaue Karte EU tối đa 4 năm hoặc theo hợp đồng + 3 tháng.

Thường trú nhân (PR)

• Visa for Self-Employment: đương đơn có thể xin Niederlassungserlaubnis sau 3 năm khi chứng minh doanh nghiệp hoạt động thành công và tự chủ tài chính gia đình.
• Blue Card: 27 tháng (B1) hoặc 33 tháng (mặc định).

Quốc tịch Đức (nhập tịch)

Từ 27/06/2024, thời gian cư trú tiêu chuẩn để xin quốc tịch rút xuống 5 năm, có thể còn 3 năm nếu hội nhập xuất sắc (ví dụ tiếng Đức C1). Song tịch được cho phép rộng rãi. Điều kiện cốt lõi: tiếng Đức B1, kiểm tra kiến thức pháp luật – xã hội, tài chính ổn định, không tiền án.

Cải cách 2024 làm “đường băng” quốc tịch ngắn và mềm hơn, phù hợp định vị Đức = đích đến dài hạn cho gia đình đặt ưu tiên giáo dục – phúc lợi – hộ chiếu mạnh, sẵn sàng đánh đổi nỗ lực hội nhập.

Tài liệu nhấn mạnh trọng tâm pháp lý – chiến lược thay vì ước tính chi tiêu. Tuy nhiên, với mô hình §21, cần dự phòng: chi phí tư vấn pháp lý – kế toán – thuế, phí công chứng/đăng ký doanh nghiệp (đặc biệt khi lập GmbH), chi phí bảo hiểm y tế bắt buộc cho cả gia đình và dự phòng dòng tiền vận hành giai đoạn đầu. Khi xây mô hình Blue Card nội bộ (self-sponsored employment), cần tính quỹ lương đạt ngưỡng và nghĩa vụ đóng bảo hiểm hưu trí – xã hội đúng chuẩn để mở khóa PR 27/33 tháng.

Lưu ý vận hành:

• Kỷ luật hồ sơ và làm việc sớm với IHK/Ausländerbehörde giúp giảm “độ mơ hồ” khi thẩm định.
• Ngôn ngữ là “đòn bẩy” giảm ma sát hành chính và tăng điểm hội nhập cho cả lộ trình PR/làm quốc tịch.

Bối cảnh & mục tiêu cá nhân

• Ưu tiên hộ chiếu + song tịch nhanh: Blue Card (nếu đạt điều kiện bằng cấp – lương) cho phép đến PR 27-33 tháng, sau đó hợp lực 5 năm cư trú để lên quốc tịch.
• Ưu tiên xây doanh nghiệp – mở EU footprint: §21 phù hợp nếu có đề án kinh doanh tạo lợi ích kinh tế/nhu cầu vùng và kế hoạch hiện diện vận hành tại Đức.

Phân tích chiến lược sơ bộ

• Lựa chọn cấu trúc pháp lý: GmbH là khung quen thuộc của thị trường và cơ quan sở tại; chuẩn bị Stammkapital 25.000 EUR (nộp tối thiểu 12.500 EUR khi đăng ký) thể hiện cam kết.
• Business Plan: chứng minh market fit, job creation/technology spillover, secured financing; nên tìm phản hồi sớm từ IHK địa phương dự kiến đặt trụ sở.
• Định tuyến ngôn ngữ: bắt đầu học tiếng Đức ngay từ giai đoạn chuẩn bị để tối ưu cơ hội PR/quốc tịch sớm, đồng thời cải thiện năng lực thương thảo – tuân thủ.
• Phương án “hai mũi nhọn”: nếu đạt điều kiện bằng cấp, có thể xem xét song lộ trình: dùng Blue Card để “neo” cư trú chắc chắn và nhanh PR, đồng thời phát triển doanh nghiệp theo §21 nhằm nhân rộng hiệu quả kinh doanh.

Kết luận

Nếu hồ sơ của bạn đủ điều kiện Blue Card, đây là lối đi rủi ro thấp – thời gian đến PR ngắn. Ngược lại, khi USP kinh doanh rõ rệt và sẵn sàng hiện diện điều hành, §21 giúp tối đa hóa biên tự do vận hành tại thị trường EU. Hai phương án không loại trừ nhau nếu cấu trúc bài bản.

Lưu ý: Nội dung trên mang tính tham khảo chiến lược, không thay thế tư vấn pháp lý/đầu tư. Việc quyết định cần dựa trên đánh giá hồ sơ cụ thể, số liệu tài chính và kế hoạch nhân sự chi tiết.

Đức không “bán cư trú”, Đức tuyển chọn người đồng hành để kiến tạo giá trị dài hạn. Đổi lại cho sự tham gia quản trị – hội nhập ngôn ngữ – kỷ luật vận hành, nhà đầu tư và gia đình nhận về gói lợi ích toàn diện: giáo dục – y tế – an sinh – thị trường EU và đường băng quốc tịch 5 năm (có thể 3 năm) kèm song tịch theo luật mới. Với doanh nhân Việt Nam hướng đến chuẩn an toàn thể chế và quy mô thị trường, Đức là điểm đến chiến lược nếu sự dịch chuyển là bộ phận của kế hoạch kinh doanh thật, không chỉ là mục tiêu di trú.

Thị trường đầu tư định cư toàn cầu luôn biến động và ngày càng phức tạp, đòi hỏi nhà đầu tư phải lựa chọn một đối tác tư vấn không chỉ đảm bảo thành công cho hồ sơ mà còn là điểm tựa an tâm cho tương lai gia đình. Chính vì vậy, với tất cả các giải pháp đầu tư định cư, IMM Group mang đến sự khác biệt vượt trội với vai trò là đối tác tư vấn chiến lược, đồng hành cùng quý vị bằng kinh nghiệm và sự chính trực.

Là đơn vị tiên phong với hơn 20 năm kinh nghiệm thực chiến tại Việt Nam, chúng tôi không phải người bán hàng, không chỉ tư vấn, mà kiến tạo giải pháp đầu tư định cư dựa trên:

• Năng lực thẩm định & quản trị rủi ro vượt trội: Kinh nghiệm xử lý thành công hàng trăm hồ sơ, bao gồm những vụ việc phức tạp, giúp chúng tôi thẩm định dự án đa tầng và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư một cách nghiêm ngặt nhất, ngay cả trong các tình huống khủng hoảng thị trường.
• Tư vấn chuyên sâu (“Professional Consulting”) & minh bạch tuyệt đối: Đội ngũ chuyên gia của IMM Group, với tất cả nhân viên tư vấn và nhân viên thụ lý hồ sơ đều sở hữu chứng chỉ tư vấn đầu tư định cư quốc tế do Hội đồng Đầu tư Định cư Quốc tế (Investment Migration Council – IMC) cấp, sẽ phân tích toàn diện lợi ích và rủi ro, giúp anh/chị đưa ra quyết định dựa trên thông tin đầy đủ và trung thực. Chúng tôi đặt lợi ích dài hạn của khách hàng lên hàng đầu.
• Chính trực và cam kết đồng hành đến cùng: Với triết lý “Phục vụ bằng giá trị chân chính”, IMM Group cam kết đồng hành từ bước đầu cho đến khi anh/chị an cư. Sự chính trực là nền tảng, thể hiện qua việc sẵn sàng bảo vệ quyền lợi khách hàng và chủ động hoàn phí dịch vụ khi có rủi ro khách quan (theo hợp đồng).
• Đóng góp cho cộng đồng: Từ 2025, IMM Group chính thức trở thành doanh nghiệp phi lợi nhuận, cam kết đóng góp tối thiểu 50% lợi nhuận mỗi năm cho Quỹ Be Better. Lựa chọn IMM Group là anh/chị đang cùng chúng tôi đóng góp vào các hoạt động ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm xã hội và giá trị nhân văn mà chúng tôi theo đuổi.

IMM Group