Vai trò của đầu tư định cư và dự báo xu hướng chuyển dịch

Trong bức tranh toàn cầu hoá, đầu tư định cư đã trở thành một trong những công cụ chiến lược mà nhiều quốc gia áp dụng để thu hút cả nguồn vốn và nhân lực chất lượng cao. Không chỉ đơn thuần mang lại dòng vốn ngoại tệ, hình thức này còn góp phần bổ sung tri thức, công nghệ và kinh nghiệm quản trị quốc tế, từ đó tạo động lực cho tăng trưởng kinh tế bền vững. Với sự dịch chuyển chính sách nhập cư trên phạm vi toàn cầu, đầu tư định cư đang ngày càng khẳng định vai trò then chốt trong chiến lược phát triển dài hạn của nhiều nền kinh tế.

Mọi quốc gia đều hướng tới thịnh vượng, và thịnh vượng bền vững được xây dựng trên ba nền tảng chính: 

• Tiềm lực tài chính
• Nguồn năng lượng/tài nguyên
• Con người

Tài nguyên thiên nhiên (như năng lượng, khoáng sản) là nguồn vốn sẵn có nhưng hữu hạn theo yếu tố địa lý, đòi hỏi quản lý hiệu quả và tái tạo bền vững. Trong khi đó, con người – đặc biệt là nguồn nhân lực có trình độ cao (tri thức, chuyên gia, công nhân lành nghề) – đang ngày càng trở thành động lực quan trọng nhất cho tăng trưởng kinh tế hiện đại. 

Các nghiên cứu kinh tế chỉ rõ nhân lực là “yếu tố cơ bản quyết định tiến bộ kinh tế”, tăng cường năng suất, sáng tạo và đổi mới. Đồng thời, tài chính – bao gồm nguồn vốn nội tại và vốn đầu tư nước ngoài (FDI) – nếu được sử dụng khôn ngoan qua chính sách đầu tư thông minh và quản lý tài chính sáng suốt sẽ tiếp thêm sức mạnh cho nền kinh tế. Tổng hợp cả ba yếu tố này theo hướng hài hòa và bền vững chính là nền tảng để một quốc gia phát triển thịnh vượng lâu dài.

Nhân lực và chính sách đầu tư định cư

Trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu về nhân tài và vốn, nhiều chính phủ xác định đầu tư và con người là cặp đôi then chốt. Thay vì chỉ tập trung vào tăng dân số bằng khuyến khích tăng tỉ lệ sinh tự nhiên hay những chính sách thuế bình thường, các chương trình định cư qua đầu tư (đầu tư đổi lấy quyền cư trú hoặc quốc tịch) đã trở thành giải pháp nhanh và hiệu quả để bổ sung nguồn nhân lực chất lượng cao và vốn ngoại. Chương trình đầu tư định cư giúp thu hút những doanh nhân, chuyên gia và nhà đầu tư nước ngoài giàu kinh nghiệm và cung cấp cho họ cơ hội định cư đóng góp lâu dài, thay vì chỉ thu hút vốn đầu tư tài chính vào nền kinh tế đơn thuần. Nhờ đó, quốc gia tiếp nhận có thể vừa đón thêm vốn, vừa tiếp thu tri thức quản trị và kỹ năng kỹ thuật tiên tiến.

Ví dụ, Canada đã tăng mạnh kế hoạch nhập cư sau dịch Covid-19 nhằm phục hồi kinh tế và giải quyết thiếu hụt lao động, trong khi các nước Úc, vùng Caribbean lâu nay vẫn duy trì chính sách thu hút vốn đầu tư và nhân tài thông qua các chương trình cấp thường trú hoặc quốc tịch có điều kiện. Trong bối cảnh già hóa dân số và cạnh tranh nguồn lao động toàn cầu, việc thu hút người tài nước ngoài và nguồn vốn ngoại là chiến lược trọng yếu để hỗ trợ phát triển kinh tế.

Bài học từ khủng hoảng kinh tế

Lịch sử gần đây cho thấy trong các giai đoạn khủng hoảng tài chính – kinh tế, chính sách đầu tư định cư đã giúp nhiều quốc gia phục hồi nhanh chóng. Chẳng hạn, chương trình Thường trú nhân Hy Lạp ra mắt năm 2013 khi kinh tế bị suy thoái trầm trọng; chương trình này đã thu hút hàng tỷ euro đầu tư nước ngoài, chủ yếu vào bất động sản, giúp “hồi sinh” thị trường và đóng góp đáng kể cho GDP. Tương tự, Thường trú nhân Bồ Đào Nha được triển khai từ 2012 đã thu về hơn 5,8 tỷ euro vốn đầu tư, góp phần quan trọng giúp quốc gia nhanh chóng vượt qua khủng hoảng nợ công. Ireland cũng từng thiết lập Kế hoạch Đầu tư Nhập cư (IIP) trong giai đoạn kinh tế khó khăn (2012), nhằm thu hút vốn và doanh nhân nước ngoài; tháng 2/2023 chính phủ Ireland công bố dừng chương trình này khi kinh tế đã ổn định hơn. Các ví dụ như Hy Lạp, Bồ Đào Nha hay Ireland cho thấy đầu tư định cư có thể là “liều thuốc” kích thích dòng vốn và lao động chất lượng vào nền kinh tế, góp phần phục hồi sau khủng hoảng.

Sau đại dịch Covid-19 2019–2021, vai trò của chính sách nhập cư kinh tế càng được khẳng định. Canada tăng chỉ tiêu nhập cư lên 437.000 người (2019 lên 2022) để hỗ trợ khôi phục kinh tế. Úc cũng ra mắt các chương trình visa đổi mới thu hút doanh nhân – chuyên gia công nghệ ưu tú 2024. Các đảo Caribbean (Grenada, St. Kitts, Dominica…) vốn nổi tiếng với chương trình quốc tịch đầu tư (CIPs) lâu nay cũng chứng kiến nguồn kiều hối và đầu tư từ nước ngoài ổn định thay vì chỉ tập trung phát triển du lịch trong nước còn nhiều hạn chế và đình trệ. Những thực tiễn này tiếp tục nhấn mạnh chính sách định cư kết hợp đầu tư là công cụ hữu hiệu trong chiến lược phát triển kinh tế thời hậu khủng hoảng.

Cơ hội và rủi ro của đầu tư định cư

Chính sách đầu tư định cư mang lại nhiều lợi ích cho quốc gia tiếp nhận:

• Cung cấp nguồn vốn ngoại dồi dào, cải thiện cán cân thanh toán; 
• Thu hút nhà đầu tư có kinh nghiệm, nhân lực tay nghề cao (kỹ sư, bác sĩ, quản lý doanh nghiệp). 

Ngược lại, nếu quy trình xét duyệt không chặt chẽ, các chương trình này có thể tiềm ẩn rủi ro. Các cơ quan quốc tế đã cảnh báo về nguy cơ lạm dụng và rửa tiền, đe dọa an ninh quốc gia, nếu điều kiện đầu vào không minh bạch. Hơn nữa, việc tập trung đầu tư vào bất động sản (như nhiều chương trình Thường trú nhân châu Âu) đã gây tình trạng bong bóng nhà đất, đẩy giá nhà tăng cao và làm khó khả năng sở hữu nhà của dân bản địa. Tây Ban Nha là ví dụ điển hình: năm 2025 chính phủ quyết định ngừng chương trình Thường trú nhân Tây Ban Nha vì lo ngại “các chương trình này đẩy giá bất động sản lên cao, gây khó khăn về nhà ở cho người dân bản địa”. Như vậy, hiệu quả của đầu tư định cư phụ thuộc vào khâu kiểm soát và lựa chọn ứng viên nghiêm ngặt, minh bạch và có trách nhiệm.

Điều chỉnh chính sách đầu tư định cư toàn cầu

Trong vài năm qua, nhiều nước đã điều chỉnh siết chặt hoặc chấm dứt các chương trình đầu tư định cư không hiệu quả. Các ví dụ tiêu biểu: 

• Mỹ (EB-5 RIA 2022): Luật Cải cách và Tính toàn vẹn chương trình EB-5 (Reform and Integrity Act) ban hành năm 2022 tăng cường yêu cầu giám sát và tuân thủ, thắt chặt quy định vốn đầu tư và điều kiện định cư.
• Úc: Chương trình đầu tư định cư Úc (BIIP) cấp visa subclass 188 đóng tiếp nhận hồ sơ mới từ tháng 7/2024, đồng thời công bố phát triển visa “đổi mới quốc gia” (National Innovation Visa) vào cuối năm 2024.
• Canada: Chính phủ điều chỉnh tăng điều kiện cho diện lao động có tay nghề, diện doanh nhân tỉnh bang Canada và hạn chế các loại thị thực gia đình. Gần đây Canada giới thiệu một loạt biện pháp nhằm hạn chế thị thực tạm trú như nâng cao tiêu chí cho thị thực sau du học (PGWP) và giới hạn thị thực lao động theo ngành nghề.
• Châu Âu và EU: Nhiều nước châu Âu đã đóng cửa hoặc thu hẹp các chương trình Thường trú nhân và Quốc tịch châu Âu. Cụ thể:
  • Tây Ban Nha chính thức đóng chương trình đầu tư lấy định cư từ tháng 04/2025
  • Bồ Đào Nha cải tổ chương trình đầu tư lấy Thường trú nhân và thay thế phương án mua bất động sản bằng đầu tư vào Quỹ Bồ Đào Nha từ 2024 và gần đây là dự luật tăng cường điều kiện nhận Quốc tịch Bồ Đào Nha với nhiều quy định bổ sung;
  • Ireland đóng chương trình đầu tư lấy Visa Stamp 4 (IIP) năm 2023;
  • Anh chấm dứt hẳn chương trình Tier 1 Investor (2022);
  • Síp xóa bỏ chương trình cấp quốc tịch đầu tư từ tháng 11/2020;
  • Malta buộc dừng chương trình cấp quốc tịch qua đầu tư sau phán quyết của Tòa án châu Âu (ECJ, 4/2025). 
• Một số nước khác như Hy Lạp, Thổ Nhĩ Kỳ cũng điều chỉnh tăng mức đầu tư và điều kiện xét duyệt. Nhìn chung, xu hướng toàn cầu là tăng giám sát, kiểm soát chương trình đầu tư định cư nhằm cân bằng lợi ích (đầu tư, nhân lực) và rủi ro (an ninh, thị trường).

Xu hướng di cư mới và đa quốc tịch

Cùng với thay đổi chính sách, tư duy về di cư cũng dịch chuyển từ “định cư lâu dài tại một quốc gia đáng sống” sang “đa quốc gia, di động toàn cầu”. Các chương trình hiện nay thường cấp thị thực/ thường trú tạm thời linh hoạt hơn, nhưng yêu cầu quyết định nhập tịch nghiêm ngặt (quy định về ngôn ngữ, văn hóa, thời gian sinh sống thực tế tại quốc gia đó). 

Bài viết của các chuyên gia nhận định rằng làn sóng di động (borderless living) ngày càng phổ biến; các chương trình nhập cư sẽ chú trọng visa kỹ thuật số (digital nomad) và thẩm định đầu tư nghiêm ngặt hơn để đảm bảo tính minh bạch và an toàn. Đồng thời, ngày càng nhiều người giàu tìm cách có đa quốc tịch hoặc thường trú nhiều nước để tối ưu hóa các mục tiêu đa dạng. 

Ví dụ, việc sở hữu nhiều quốc tịch được coi là “công cụ tăng quyền tự do di chuyển, tiếp cận thị trường mới và đảm bảo an ninh cá nhân”. Nhiều gia đình siêu giàu hiện kết hợp lộ trình giữa các chương trình (đa quốc gia) thay vì chỉ tập trung vào một quốc gia duy nhất.

Lựa chọn đa mục tiêu, cá nhân hóa giải pháp

Không còn khái niệm “đầu tư ít, nhập tịch nhanh chóng” đơn giản như trước. Mỗi quốc gia có ưu thế riêng và phù hợp với những nhu cầu hợp pháp cụ thể (kế thừa gia sản, học tập, phát triển kinh doanh, nghỉ dưỡng…) nên việc lựa chọn điểm đến cần gắn chặt với mục tiêu từng gia đình. 

Ví dụ, quốc gia này có thể hấp dẫn về giáo dục con cái, trong khi quốc gia khác lại tối ưu về chính sách thuế hay an toàn chính trị. Những gia đình giàu thường xây dựng kế hoạch B, C, D trên nhiều thị thực và quốc tịch khác nhau để ứng phó linh hoạt với tương lai. Điều quan trọng là xác định rõ mục tiêu (kinh doanh, di chuyển, an cư…) và tiến hành nghiên cứu kỹ lưỡng chương trình phù hợp, thay vì tìm giải pháp “một cho tất cả”.

Định cư cũng không còn được hiểu gói gọn ý nghĩa hạn hẹp trước đây là “giải pháp dự phòng khủng hoảng cư trú”, mà ngày càng được giới tinh hoa, người có kĩ năng lao động trong môi trường toàn cầu lựa chọn như là một giải pháp tương lai. Lựa chọn này mang tính cá nhân hóa và linh hoạt, phù hợp với từng nhu cầu tại từng thời điểm (tự do đi lại; hội nhập vào môi trường làm việc toàn cầu hóa không bị ràng buộc về địa lý; nơi tập trung và phù hợp ý tưởng phát triển công nghệ kinh doanh – như AI; tài sản số và năng lượng xanh… ).

Điều này có nghĩa, ngay cả những quốc gia được đánh giá là “tiên tiến, vượt trội” nhiều mặt, vẫn bắt đầu ghi nhận xu hướng chuyển dịch đáng kể trong vài năm qua. Cụ thể:

• Tại Mỹ, ngày càng có nhiều công dân lựa chọn những phương án đầu tư tối ưu, với chính sách ưu đãi thuế tốt và môi trường sống lành mạnh, an toàn. Trong đó, những điểm đến thường xuyên được công dân Mỹ lựa chọn là: Bồ Đào Nha; Hy Lạp; Ý; New Zealand và các nước Caribbean như Dominica và Saint Kitts.
• Tương tự, Đức và Anh cũng lần lượt ghi nhận xu hướng ngày càng tăng: công dân của họ lựa chọn các quốc gia khác ngoài EU để tối ưu hóa nhu cầu học tập; kinh doanh và sinh sống. Đặc biệt là sau khi các quốc gia này thực hiện các cải cách về chính sách thuế, trong đó áp dụng khái niệm thuế toàn cầu cho công dân (non-dom tax).
• Ở Ý cũng ghi nhận tình trạng “chảy máu chất xám” (nhân tài trong nước tìm kiếm cơ hội việc làm và cư trú tại quốc gia khác) gia tăng với tốc độ nhanh và tỉ lệ đáng lo ngại.

Đầu tư định cư toàn cầu – Vì sao nên làm việc với đơn vị tư vấn có thực lực?

Thị trường đầu tư định cư toàn cầu luôn biến động và ngày càng phức tạp, đòi hỏi nhà đầu tư phải lựa chọn một đối tác tư vấn không chỉ đảm bảo thành công cho hồ sơ mà còn là điểm tựa an tâm cho tương lai gia đình. Chính vì vậy, với tất cả các giải pháp đầu tư định cư, IMM Group mang đến sự khác biệt vượt trội với vai trò là đối tác tư vấn chiến lược, đồng hành cùng quý vị bằng kinh nghiệm và sự chính trực.

Là đơn vị tiên phong với hơn 20 năm kinh nghiệm thực chiến tại Việt Nam, chúng tôi không phải người bán hàng, không chỉ tư vấn, mà kiến tạo giải pháp đầu tư định cư dựa trên:

• Năng lực thẩm định & quản trị rủi ro vượt trội: Kinh nghiệm xử lý thành công hàng trăm hồ sơ, bao gồm những vụ việc phức tạp, giúp chúng tôi thẩm định dự án đa tầng và bảo vệ quyền lợi nhà đầu tư một cách nghiêm ngặt nhất, ngay cả trong các tình huống khủng hoảng thị trường.
• Tư vấn chuyên sâu (“Professional Consulting”) & minh bạch tuyệt đối: Đội ngũ chuyên gia của IMM Group, với tất cả nhân viên tư vấn và nhân viên thụ lý hồ sơ đều sở hữu chứng chỉ tư vấn đầu tư định cư quốc tế do Hội đồng Đầu tư Định cư Quốc tế (Investment Migration Council – IMC) cấp, sẽ phân tích toàn diện lợi ích và rủi ro, giúp anh/chị đưa ra quyết định dựa trên thông tin đầy đủ và trung thực. Chúng tôi đặt lợi ích dài hạn của khách hàng lên hàng đầu.
• Chính trực và cam kết đồng hành đến cùng: Với triết lý “Phục vụ bằng giá trị chân chính”, IMM Group cam kết đồng hành từ bước đầu cho đến khi anh/chị an cư. Sự chính trực là nền tảng, thể hiện qua việc sẵn sàng bảo vệ quyền lợi khách hàng và chủ động hoàn phí dịch vụ khi có rủi ro khách quan (theo hợp đồng).
• Đóng góp cho cộng đồng (Be Better Foundation):Từ 2025, IMM Group chính thức trở thành doanh nghiệp phi lợi nhuận. Cam kết đóng góp tối thiểu 50% lợi nhuận mỗi năm cho Quỹ Be Better. Lựa chọn IMM Group là anh/chị đang cùng chúng tôi đóng góp vào các hoạt động ý nghĩa, thể hiện trách nhiệm xã hội và giá trị nhân văn mà chúng tôi theo đuổi.

Nếu quan tâm đến các chương trình đầu tư định cư, anh chị có thể liên hệ IMM Group hoặc để lại thông tin đăng ký bên dưới, đội ngũ tư vấn giàu kinh nghiệm của IMM sẽ tư vấn chi tiết và hỗ trợ đánh giá khả năng thành công của hồ sơ. Chúng tôi cam kết bảo mật dữ liệu cá nhân và chỉ sử dụng thông tin mà anh chị cung cấp cho mục đích tư vấn hồ sơ gia đình.

IMM Group